starostwo powiatowe w sochaczewie

Korzystanie z internetu i massmediów – jest potrzebne, ale czy zdrowe? 

Obecne czasy wymagają od nas korzystania i stałego dostępu do komputera, Internetu, telefonu. Na zmianę filogenetyczną człowieka w pewnym stopniu ma wpływ rozwój nowych technologii. Zmieniają się potrzeby ludzi i związku z tym sposób spędzania wolnego czasu przyjmuje inną formę. Nasz organizm wykonuje więcej wysiłku intelektualnego niż fizycznego, konsekwencją tego jest magazynowanie energii w organizmie. Co ma szczególne znaczenie dla dzieci i młodzieży, które niekiedy nie potrafią poradzić sobie z jej nadmiarem w sposób akceptowany społecznie. Kontakty bezpośrednie z innymi osobami mają charakter formalny – szkoła, praca, zajęcia dodatkowe, natomiast te nieformalne odbywają się co raz częściej przez Internet. I w ten sposób możliwości wydatkowania energii są zatem ograniczone.

Samo użytkowanie „nowych mediów” przynosi wiele korzyści dla każdego z nas, jednak kryje także pułapki. W roku 1998 J. Kadell opublikował artykuł, w którym opisał zjawisko uzależnienia od Internetu, a dwa lata wcześniej K. Young zapoczątkowała badania nad uzależnieniem od Internetu. Od tej pory stale prowadzone są badania nad wpływem mediów na funkcjonowanie człowieka, jak wynika z różnych publikacji najbardziej na niebezpieczeństwo narażone są dzieci i młodzież.

Młodzi ludzie nie dostrzegają jakie problemy niesie ze sobą nie właściwe użytkowanie komputera. Najczęściej widoczne są tylko korzyści posługiwania się komputerem i Internetem. Można odnaleźć w nim ciekawe informacje, niekiedy potrzebne do szkoły lub rozwijania swoich zainteresowań. Wielu młodych ludzi utrzymuje kontakty z rówieśnikami poprzez używanie portali internetowych i komunikatorów. Niestety taka forma kontaktu powoduje, że wypowiedzi stają się uboższe, zmniejsza się zasób słownikowy, używa się skrótów. Kolejnym z problemów jest fakt, że rozmowy odbywają się poprzez „szklany ekran”, co powoduje, że niewidoczne są nasze emocje. O wiele łatwiej jest napisać treść naszych myśli niż wypowiedzieć je patrząc sobie w oczy, co przyczynia się do konfliktów pomiędzy dziećmi i młodzieżą, którzy nie zachowują właściwego dystansu do uzyskanych informacji. Można powiedzieć zatem,  że komunikacja przybiera formę pośrednią poprzez pismo.

Uzależnienie od komputera/Internetu zmniejsza możliwości realizowania indywidualnych zadań rozwojowych. Wpływa na zawężenie własnych zainteresowań, a także możliwości intelektualnych, dzieci mało czasu poświęcają na naukę i zdobywanie wiedzy. Ograniczony jest także czas na spotkania rodzinne, czy codzienne rozmowy, co osłabia więzi rodzinne. Młodzież i dzieci wykonują mniej obowiązków domowych, co z kolei prowadzi do konfliktów i nieporozumień. Rozwija się u młodych ludzi postawa egocentryczna, dochodzi do zaburzeń w sferze emocji. 

Nieprawidłowe użytkowanie komputera wpływa także na zdrowie fizyczne, co manifestuje się nadmiernym zmęczeniem, zbyt krótkim snem oraz osłabieniem systemu odpornościowego. Osłabia się przez to system odporności. Do problemów wynikających z niewłaściwego użytkowania komputera zaliczamy także choroby oczu, kręgosłupa, bóle głowy, chorobę cieśni nadgarstka.

Złe samopoczucie uczniów oraz atrakcyjność Internetu czy komputera powoduje, że nauka jest nieciekawa, mało interesująca. Młodzi ludzie zniechęcają się do nauki, pojawiają się coraz większe zalęgłości, a w konsekwencji tego niechęć chodzenia do szkoły. Obniża się  koncentracja uwagi oraz zmniejsza się wydajność organizmu do wysiłku umysłowego.

 Internet niesie ze sobą wiele szkodliwych konsekwencji. Coraz częściej poczta elektroniczna, chaty, blogi, fora dyskusyjne stają się dla nastolatków miejscem kontaktów z sektami, z dealerami narkotyków czy z pedofilami. Ułatwiają także dostęp do treści pornograficznych, co ma ogromne znaczenie na rozwój seksualności młodego człowieka.

Powstaje także zjawisko cyberbullingu – przemocy rówieśniczej, przy użyciu nowych technologii, dzieci przesyłają materiały poniżające rówieśników, wyzywają się, dokuczają.

Kolejnym problemem jest nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów z nieznajomymi osobami. Dzieci ulegają „pokusie” i spotykają się w „realu” z osobami wcześniej poznanymi w Internecie nie zważając na konsekwencje

Rodzice nie rozmawiają o niebezpieczeństwach wynikających z niewłaściwego użytkowania Internetu. Nie kontrolują również tego co robią dzieci i młodzież w Internecie. Problem z prawidłowym używaniem mediów nie polega na zabranianiu z ich korzystania. Osoby dorosłe powinny wyjaśniać, uczyć dzieci odpowiedniego – bezpiecznego użytkowania komputera i Internetu. Nowy laptop nie powinien być kolejną zabawką ofiarowaną dziecku, którą można bawić się godzinami. Ważne jest, aby dawać dziecku dobry przykład używania „nowych mediów” (np. do pracy zawodowej, poszerzania swojej wiedzy).

Rodzicu:

- gdy dziecko siedzi kilka godzin przy komputerze i nie może się oderwać,

- używa komputera by poprawić swój nastrój,

- próbuje rozwiązać swoje problemy w świecie wirtualnym,

- zaniedbuje ważne dla niego zajęcia,

- jest zdenerwowane, rozdrażnione gdy nie może skorzystać z komputera,

-  zaniedbuje przyjaciół, obowiązki szkolne.

wskazana jest wtedy konsultacja u specjalisty w celu określenia stopnia problemu i uzyskania wskazówki jak pomóc dziecku.

Bibliografia:

1. A. Augustynek,  Uzależnienia komputerowe. Diagnoza, rozpowszechnienie, terapia, Difin, Warszawa 2010,
2. Fundacja Dzieci Niczyje - Raport: Bezpieczeństwo dzieci korzystających z Internetu.
3. Helpline.org.pl
4. www.dzieckowsieci.fdn.pl.

Artykuł przygotowała

Lena Brożyna, psycholog w PPP