Moje dziecko ma komputer i co dalej…
W dniu 08.01.2014 roku w Gimnazjum nr 1 w Sochaczewie, odbyło się kolejne spotkanie metodyczne nauczycieli bibliotekarzy organizowane przez Bibliotekę Pedagogiczną w Sochaczewie.
Podczas konferencji najnowszą wiedzę dotyczącą korzystania z komputera, Internetu, a także innych mediów prezentowały psycholog Lena Brożyna-Podsiadły i psycholog Katarzyna Wiśniewska, pracownicy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Sochaczewie.
Następnie wszyscy uczestnicy wzięli udział w lekcji przeprowadzonej w pracowni komputerowej. Zajęcia prowadziła Pani Beata Franczuk - metodyk i nauczyciel Gimnazjum nr 1, która pokazywała, jak można wykorzystać lekcje biblioteczne w atrakcyjny dla młodzieży sposób – praca z komputerem, jednocześnie przekazując ważne treści edukacyjne.
Informacje przekazane podczas konferencji dotyczyły tego czym są massmedia, jakie niosą korzyści oraz jakie problemy mogą wynikać z niewłaściwego ich użytkowania. To każdy z nas jest odpowiedzialny za to, w jaki sposób korzysta z komputera. Należy też pamiętać, ze to rodzice przekazują dzieciom wzorzec korzystania z nowoczesnych urządzeń.
Uczestnicy spotkania próbowali odpowiedzieć na pytanie: dlaczego komputer jest ważny w naszym życiu i codziennym funkcjonowaniu? Wśród odpowiedzi na powyższe pytanie można wymienić: jest zawsze gotowy do pracy, w związku z tym nie ma odraczania potrzeb; pozwala na przeżywanie wielu silnych emocji, wrażeń; nie potrzeba towarzystwa, aby dobrze bawić się; umożliwia izolację, ucieczkę od codzienności; pozwala na zdobywanie wielu informacji.
Przeprowadzono także ankietę na temat atrakcyjności komputera wśród osób biorących udział w konferencji. Uzyskano następujące odpowiedzi: najczęściej dostrzegano, że komputer pełni funkcję informacyjną, jest nośnikiem wiedzy – 21 osób, kolejne miejsce to kontakt z drugą osobą, uczestnictwo w portalach społecznościowych – 8 osób, ułatwia porozumiewanie się z innymi – 6 osób, dostarcza rozrywki – 7 osób, ale także ułatwia i przyśpiesza pracę – 7 osób. Wśród innych wymieniono: dostęp do gier, filmów, programów multimedialnych, możliwość robienia zakupów, dostęp do poczty elektronicznej, ułatwianie życia.
Należy jednak pamiętać, że nieumiejętne korzystanie z tego urządzenia może przynieść wiele szkody, nie tylko osobie bezpośrednio z niego korzystającej. Obecnie co raz częściej słyszymy o cyberprzemocy, hejtingu, wykorzystywaniu seksualnym, pedofilii, przemocy rówieśniczej oraz uzależnieniu od Internetu – tzw.: „narkotyk XXI wieku”. Warto w tym miejscu porównać wartość książki i dostrzec „plusy” jakie mamy korzystając z niej, m.in.: brak przemocy odczytywanej jako atak na naszą osobę, rozwijanie wyobraźni, możliwość zdobywania wiedzy, rozwój intelektualny. Każda przeczytana książka zostawia ślad w pamięci, który ułatwia dostosowanie się do rzeczywistości, pozwala oceniać ludzi, rozumieć racje bliskich osób.
W dalszej części prezentacji prowadzący zwrócili uwagę na wyniki różnych badań, które wyraźnie mówią o tym, jak często rodzice nie wiedzą co robią ich dzieci w Internecie. Nie mamy świadomości jak wiele czasu szczególnie młodzież, ale niestety i młodsze dzieci w wieku wczesnoszkolnym i przedszkolnym spędzają przy komputerze. Większa dostępność do laptopów, tabletów, smartfonów i innych nowości rynkowych ogranicza oraz wpływa niekorzystnie na czas wolny spędzany przez dzieci.
Pamiętajmy jednak, że to my rodzice kupując nowy komputer udostępniamy go dziecku. Ustalmy więc pewne zasady korzystania z niego, a przede wszystkim pokażmy inne atrakcyjniejsze i bardziej wartościowe możliwości spędzania wolnego czasu.
Funkcje mass mediów:
- Kontrolna
- Opiniotwórcza
- Edukacyjna
- Informacyjna
- Rozrywkowa
Pojęcie „medium” (liczba mnoga słowa „media”) pochodzi od łacińskiego słowa "coś pomiędzy”, co w wolnym tłumaczeniu może oznaczać, iż media są pośrednikami między wydarzeniami a społeczeństwem.
Korzyści płynące z korzystania z Internetu:
- źródło informacji, (dziennik, radio, TV)
- kanał komunikacyjny (komunikatory), (2/3 internautów komunikowało się w marcu 2007 r. poprzez komunikatory z innymi osobami)
- kanał dystrybucji produktów i usług
- nawiązują się społeczności
- powstają fora, na których wyrażane są opinie, prezentowane poglądy ( w 2007r. ¼ uczestniczyła w forach dyskusyjnych)
Dlaczego komputer jest atrakcyjny?
Zanim dojdzie do tego, że człowiek uzależni się od Internetu, przechodzi przez trzy kolejne etapy:
► Zaangażowania – większość osób pozostaje na tym poziomie użytkowania komputera. Są jednak osoby, dla których internet staje się źródłem różnych emocji, do których chcą wracać.
► Zastępowania
► Ucieczki
W Polsce badanie zrealizowała Fundacja Dzieci Niczyje; jego wyniki zaprezentowano w Warszawie, czerwiec 2011 r. czerwiec 2012 r. - 2045 uczniów III klas gimnazjum.
Z badań wynika - z pornografią w sieci zetknęło się 67,3 proc. z nich, a 21,5 proc. doświadczyło cyberprzemocy a wynika, że 13,3 proc. polskich nastolatków dysfunkcyjnie używa internetu; 1,3 proc. z nich przejawia objawy nadużywania internetu, a 12 proc. jest nadużywaniem zagrożona. Za nadużywanie przyjęto w badaniu utratę kontroli nad korzystaniem z internetu, mogącą prowadzić do izolacji oraz zaniedbywania różnych sfer życia.
Polska nadal należy do nielicznych krajów, w których z Internetu dzieci korzystają częściej niż ich rodzice. Zmieniło się natomiast miejsce, w którym najczęściej młodzi ludzie zaglądają do Internetu. W roku 2005 miejscem tym była szkoła, natomiast już w ubiegłym roku do Internetu Polskie dzieci logowały się częściej z domu (89%, w tym: 33% na własnym i 56% na wspólnym, rodzinnym komputerze) niż ze szkoły (61%). Co piąte dziecko zagląda też do Internetu na komputerze w domu kolegi lub koleżanki. W tej sytuacji coraz większa część odpowiedzialności za bezpieczeństwo dzieci w Internecie spoczywa na rodzicach.
Rodzice przedkładają strategię ograniczania czasu i dostępu dziecka do Internetu nad mniej restryktywne strategie, nie licząc się z tym, że dzieci i młodzież wykorzystują Internet również do nauki i komunikacji z rówieśnikami. Ograniczanie komunikacji z rówieśnikami, zwłaszcza w okresie dorastania, prowadzi do efektów przeciwnych do zamierzonych. Im silniejsze są rodzicielskie ograniczenia, tym młodzież bardziej szuka sposobów na ich omijanie i chętniej podejmuje ryzykowne aktywności online. Jedyną uniwersalną strategią jest uczestniczenie w aktywnościach dzieci online, co daje okazję do rozmów o Internecie i poznania trudności dziecka.
Korzystanie z Internetu jest obecnie nieodłączną częścią życia nas samych i naszych dzieci. Często nie zauważamy lub bagatelizujemy zwiększającą się liczbę godzin które nasze dziecko spędza przed komputerem. Popularne gry internetowe wciągają dzieci i w niedługim czasie pojawia się przymus grania. Są to pierwsze zauważalne symptomy uzależnienia.
A kiedy dzieci uzależniają się od gier komputerowych, w świecie realnym nasilają się objawy lęku, fobii społecznych, depresji, obniżają się oceny w szkole i zanikają kompetencje społeczne. Dziecko czuje się samotne, niezrozumiane i …. ucieka w świat gier, aby poczuć się lepiej. I tak powstaje samonapędzające się „błędne koło”.
Badania pokazują, że pierwszy kontakt z Internetem przypada na wiek między 7 a 11 rokiem życia dziecka. W Polsce przeciętny wiek pierwszego logowania w sieci przypada na 9 lat, w Szwecji na 7 lat a w kilku innych krajach północnoeuropejskich na 8 lat. Biorąc pod uwagę wszystkie kraje europejskie, jedna trzecia 9-10 latków jest w sieci każdego dnia. Wskaźnik ten rośnie wraz z wiekiem: 77% 15-16 latków loguje się do sieci codziennie – tak wynika z raportu badań EU Kids Online 2010 przeprowadzonych przez L. Kirwil w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Natomiast badania wykonane przez NPD Group wskazują na jeszcze niższy przeciętny wiek dziecka korzystającego z gier komputerowych – aż 91% dzieci w wieku od 2 do 5 lat gra w gry komputerowe.
Ale co dzieje się z mózgiem dziecka podczas godzin spędzonych przed komputerem?
Clifford Nass, psycholog społeczny ze Stanford twierdzi, że elektroniczna stymulacja internetowa może powodować poważne zaburzenia interakcji społecznych i niezdolność odczytywania ludzkich emocji w realnym świecie. Ciągła, wielozadaniowa stymulacja mózgu, która zachodzi podczas grania w gry komputerowe powoduje aktywację neuronów dopaminergicznych w jądrze półleżącym mózgu zwiększając tym samym produkowaną ilość dopaminy. Dopamina nazywana jest również "hormonem szczęścia", a pojawianie się jej w tym obszarze mózgu zewnętrznie objawia się poczuciem zadowolenia czy euforii. I to właśnie stanowi biologiczną podstawę uzależnienia. Tak wiec w miarę upływu godzin spędzanych przed komputerem w strukturze mózgu naszych dzieci zachodzą fizyczne zmiany: zwiększa się ilość dopaminy a zmniejsza ilość substancji szarej, odpowiedzialnej za myślenie. Z tego też powodu zaleca się, aby dzieci nie spędzały przed komputerem więcej niż 2 godziny dziennie.
Objawy uzależnienia od INTERNETU:
Formy uzależnienia od Internetu:
► erotomania internetowa,
► socjomania internetowa - uzależnienie od relacji wirtualnych,
► uzależnienie od sieci internetowej - natręctwa związane z hazardem, licytacjami, zakupami, gry sieciowe,
► przymus zbierania informacji
► uzależnienie od komputera
Skutki uzależnienia:
I Zdrowotne:
- kłopoty ze zdrowiem (zaburzenia snu, nadmierne zmęczenie, zaburzenia łaknienia),
- osłabienie systemu odpornościowego,
- mało ruchu -wady postawy, zespół cieśni nadgarstka
- choroby oczu,
- układ nerwowy atakowany bodźcami - huśtawka emocji,
- zaburzenia koncentracji uwagi,
- problemy z myśleniem - nauką,
- wyobcowanie z rzeczywistego świata,
II emocjonalne:
- stany depresyjne
- zaburzenia w sferze uczuć i emocji (np. preferowanie kontaktów w świecie wirtualnym zamiast kontaktów z bliskimi osobami w świecie rzeczywistym),
- ograniczenie kontaktów,
- zachowania agresywne – gry komputerowe
III społeczne:
- zaburzenia relacji interpersonalnych (np. rezygnacja z bezpośredniego kontaktu na rzecz kontaktów on line);
- zaburzenie więzi z rodziną, rówieśnikami,
- utrata umiejętności nawiązywania kontaktu, realni przyjaciele są w necie,
- konflikty,
- zaniedbywanie obowiązków domowych,
- niezadowolenie, irytacja
IV osobiste:
- utrata zainteresowania wszelkimi formami aktywności społecznej;
- zawężenie zainteresowań i możliwości intelektualnych;
- utrata pracy;
- kłopoty finansowe (przy korzystaniu z kosztownego połączenia z Internetem).
- zaniedbywanie obowiązków szkolnych;
- zmiana języka (np. używają skrótów internetowych w szkolnych wypracowaniach czy odpowiedziach przy tablicy); emotikony, nielogiczne stwierdzenia
- zaniedbywanie życia rodzinnego i towarzyskiego;
- rezygnacja z innych rozrywek i przyjemności
- ucieczka przed rzeczywistością obowiązkami, zadaniami do wykonania,
- zaburzenia w zakresie własnej tożsamości;
- utrwalenie postaw egocentrycznych;
- komputerowy świat stwarza iluzję, namiastkę prawdziwego życia.
Na co zwracać uwagę????
♦ Ustalenie z dzieckiem zasad korzystania z Internetu!!!
♦ Ustalenie jak dziecko ma reagować na niebezpieczne sytuacje,
♦ Nauczenie dziecka zasady ograniczonego zaufania do osób i treści na które trafia w sieci,
♦ Przekonaj je, że nie każda osoba spotkana w sieci jest tym, za kogo się podaje,
♦ Umieszczenie komputera w miejscu, do którego mamy dostęp,
♦ Kontrolowanie co robi nasze dziecko,
♦ Dziecko powinno chronić swoją prywatność, nie podawać adresu, nr telefonu, nie powinno przesyłać zdjęć,
♦ Rodzice powinni pomóc dziecku stworzyć bezpieczny profil,
♦ Dziecko powinno mieć informacje, że umieszczanie w Internecie zdjęć, różnych informacji, może wpaść w niepowołane ręce np. pedofila.
♦ Gry o odpowiedniej treści- ogólnoeuropejski system klasyfikacji gier komputerowych - PEGI (Pan European Game Information),
♦ Programy antywirusowe, filtry antyspamowe, programy filtrujące treści internetowe, programy limitujące czas korzystania z Internetu, programy kontroli rodzicielskiej,
♦ Rodzice powinni rozwijać zainteresowania nie związane z komputerem,
♦ Dostarczać przeżyć związanych ze światem wirtualnym, np. wycieczki,
♦ Rozwijać pasje.
PORADY DLA RODZICA:
♣ OGRANICZENIA CZASU (Najlepiej od najmłodszych lat ustalić dzienny limit czasowy, np. do godziny dziennie dwa razy w tygodniu dla trzylatka, i zwiększaj go wraz z wiekiem pociechy),
Według pedagoga - Andrei Braun, optymalny czas spędzony dziennie przez dziecko przed komputerem wynosi:
• Dzieci w wieku przedszkolnym :maks. 30min
• Dzieci w wieku szkolnym:maks.1godzina
• Dzieci od 12 roku życia: ok. 1,5 godziny
♣ KONSEKWENCJA RODZICA W UTRZYMANIU ZASAD
♣ PORA KORZYSTANIA (Korzystanie z komputera nie powinno być najważniejszą czynnością dnia ani dezorganizować życia rodziny. Niedopuszczalnym jest, by dziecko na przykład rezygnowało ze wspólnych posiłków, odrabiania lekcji czy innych aktywności na rzecz ślęczenia przed monitorem).
ODPOWIEDNIO WYKORZYSTANY KOMPUTER MOŻE PRZYNIEŚĆ KORZYŚĆ,
KOMPUTER NIE ZASTĘPUJE RODZICA W ŻADNYM ASPEKCIE
NALEŻY SPRAWDZIĆ CO WŁĄCZAMY DZIECKU
RODZIC JEST PRZYKŁADEM DLA DZIECKA
STYMULOWANIE INNYCH ZDOLNOŚCI DZIECKA, POKAZYWANIE ATRAKCYJNYCH ZAJĘĆ WSKAŻE PRAWIDŁOWĄ DROGĘ UŻYTKOWANIA INTERNETU/KOMPUTERA
NAUCZENIE DZIECKA DBANIA O BEPIECZEŃSTWO,
GRAJMY, BAWMY SIĘ PRZY KOMPUTERZE RAZEM Z DZIECKIEM
Jeśli rodzic po powrocie z pracy siada do komputera to dokładnie to samo będzie robiło dziecko.
Lena Brożyna-Podsiadły
Katarzyna Wiśniewska
PPP Sochaczew