starostwo powiatowe w sochaczewie

NAJCZĘSTSZE ZABURZENIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ U DZIECI

Informację przygotowała mgr K. Waracka

O nieprawidłowej integracji sensorycznej możemy mówić, kiedy mamy do czynienia z pewnymi dysfunkcjami, zaburzeniami. Dysfunkcje te/zaburzenia pojawiają się w sytuacji, kiedy układ nerwowy niewłaściwie organizuje bodźce zmysłowe. Nie mają one związku z uszkodzeniem narządów zmysłów, np. z niedosłuchem, niedowidzeniem.

Z opublikowanych badań przeprowadzonych w Anglii wynika, że zaburzenia procesów SI występują od 6-10%populacji dzieci, stając się problemem społecznym. W grupie tej przeważają chłopcy – na 3 chłopców przypada 1 dziewczynka. Jak wskazują badania  występujące trudności zależą od wieku i stopnia nasilenia zaburzeń.

Dysfunkcje integracji sensorycznej dotyczą nieprawidłowości w zakresie przetwarzania bodźców sensorycznych w obrębie systemu: czuciowego (dotykowego i proprioceptywnego), przedsionkowego, słuchowego, wzrokowego, węchowego i smakowego. Najczęstszymi objawami dysfunkcji SI u dzieci jest: nieprawidłowa reakcja na bodźce w szczególności dotykowe – nadmierna lub zbyt mała, za niski lub za wysoki poziom uwagi i aktywności, zaburzenia koordynacji ruchowej, opóźnienia w rozwoju ruchowym, rozwoju mowy, trudności w uczeniu się, zaburzenia zachowania., słabe poczucie samoakceptacji lub jej brak, obniżona wiara we własne możliwości. Dysfunkcje te rozpoznawane są zarówno u dzieci w normie intelektualnej z trudnościami w uczeniu się, jak również u dzieci z niepełnosprawnościami. Ich nasilenie jest różne, od lekkiego do znacznego, musimy jednak pamiętać, że zaburzenia te mają wpływ na rozwój poznawczy  i emocjonalno-społeczny.

          UKŁAD DOTYKOWY - jak wskazuje nazwa dotyczy zmysłu dotyku. Pozwala na odczuwanie własności obiektów. Umożliwia szukanie przedmiotów po dotyku, odczuwanie bólu, ciśnienia. ( doświadczenie z dłońmi).

          UKŁAD PRZEDSIONKOWY - koordynuje ruchy oczu, głowy i ciała. Pozwala nam balansować na równoważni, bujać się na huśtawce, koordynować ruchy obu stron ciała w działaniu, łapać równowagę gdy się potkniemy ( doświadczenie z obrotami).

       UKŁAD PROPRIOCEPTYWNY - korzysta z informacji dostarczonych przez mięśnie , stawy i ścięgna, aby informować mózg o pozycji ciała. Dzięki niemu możemy stać bez przewracania się, używać ołówka, kozłować piłką.

     DYSFUNKCJA UKŁADU DOTYKOWEGO - dziecko może unikać dotyku (zwłaszcza nieoczekiwanego lub bardzo delikatnego) lub fizycznej bliskości, nie lubi obcinania włosów, paznokci, mycia zębów oraz całego ciała, przeszkadzają  mu metki przy ubraniach, jest nadmiernie łaskotliwe, unika zabaw w masach plastycznych, glinie, piasku lub przeciwnie stale dąży do poszukiwania doznań dotykowych – nie może utrzymać rąk przy sobie,  wciąż dotyka innych ludzi, przedmioty, może wymagać by ubranie dostarczało mu konkretnych wrażeń dotykowych, nie czuje że się mocniej uderzyło, jest mało wrażliwe na ból, taranuje kolegów i dorosłych, przewraca się, kreci się jak bąk, potrząsa różnymi częściami ciała. Nadwrażliwość lub podwrażliwość dotykowa, bo o nich mowa, w dużym stopniu wpływa na funkcjonowanie emocjonalne i społeczne dziecka. Objawami nieprawidłowego funkcjonowania jest tendencja do izolowania się od innych dzieci, preferowanie zabaw w samotności lub ogólna drażliwość.

          DYSFUNKCJA UKŁADU PRZEDSIONKOWEGO - problemy z równowagą, koordynacją i planowaniem ruchów. Dziecko dotknięte takim zaburzeniem zazwyczaj jest niezdarne i ma kłopoty ze swobodnym poruszaniem się. Może lubić jeden rodzaj bodźców dotyczących zmysłu równowagi np.. bujać się na huśtawce, ale objawiać się innych np.. jazdy na rowerze. Zazwyczaj dzieci te unikają zajęć wychowania fizycznego, pomimo dużego wysiłku, które wkłada w pokonywanie trudności, wciąż odstaje od rówieśników, co powoduje u niego ciągłą frustrację.

          DYSFUNKCJA UKŁADU PROPRIOCEPTYWNEGO - dziecko może mieć trudności z właściwym trzymaniem długopisu, poprawnym siedzeniem, używaniem sztućców, obejmowaniem kogoś z odpowiednią siłą, problemy z chodzeniem, otwieraniem i zamykaniem, czynnością żucia.

          ZBYT WYSOKI LUB ZBYT NISKI POZIOM AKTYWNOŚCI – dziecka jest wszędzie pełno lub też zachowuje się w sposób letargiczny, wszystko przychodzi mu z trudem.

          ZABURZENIA W ROZWOJU CZYNNOŚCI RUCHOWYCH – dotyczą chodzenia, biegania, gier i zabaw ruchowych – dzieci mają trudności w rozumieniu i wykonywaniu poleceń, nie potrafią manipulować przedmiotami, łapać i rzucać piłki. Trudno uczą się nowych aktywności ruchowych, potrzebują długiego okresu czasu do namysłu, aby zaplanować daną czynność i ją wykonać. Nie potrafią wykonywać dwu czynności  jednocześnie np. pisać i słuchać.  Występuje u nich nieprawidłowe napięcie mięśniowe – zazwyczaj obniżone. Z braku uwagi mogą często ulegać kontuzjom.

          ZABURZENIA MAŁEJ MOTORYKI – dotyczą czynności precyzyjnych, rysowania, pisania, cięcia nożyczkami. Często towarzyszą im wady wymowy.

          WPŁYW ZABURZEŃ SI NA SOCJALIZACJĘ – mogą skutkować słabymi wynikami w szkole. Dziecko wykazuje trudności w relacjach z rówieśnikami, ma niską samoocenę oraz prezentuje słabą koncentrację uwagi. Dziecko może być impulsywne, lękliwe, wycofane, zamknięte w swoim własnym świecie, defensywne. Łatwo je rozproszyć. Ma słabe umiejętności językowe Jest wykluczane przez rówieśników, ponieważ nie rozumie  zasad obowiązujących w przestrzeni społecznej.