starostwo powiatowe w sochaczewie

ROLA ZMYSŁU DOTYKU DLA ROZWOJU DZIECKA

Dotyk jest jednym z największych i najważniejszych, najbardziej pierwotnych systemów zmysłowych, w jakie wyposażyła nas natura. Pełni funkcję obronną, daje informacje o naszym ciele oraz pomaga w kształtowania tzw. „mapy ciała”, odgrywa rolę w planowaniu ruchu, wpływa na koncentrację uwagi. Pomaga w kształtowaniu percepcji wzrokowej oraz w rozwoju sprawności manualnych. Rozwija się z tego samego listka zarodkowego, co układ nerwowy, a jego aktywność można obserwować u płodu już w 6-8 tygodnia życia płodowego. W tym to czasie pojawia się u płodu wrażliwość na dotyk w okolicy nosa, ust, a następnie policzków i czoła. W 9-10 tygodniu ciąży dziecko jest wrażliwe na dotyk w okolicy brody, rąk i nóg. W 12-14 tygodniu ciąży dziecko wykazuje reakcje na dotyk już prawie całą powierzchnią ciała. Od około 19-20 tygodnia życia płodowego dziecko zaczyna świadomie poznawać swoje ciało przez rozwój włókien czuciowych. Pojawia się wtedy umiejętność dotykania rączkami twarzy, ssania kciuka. Praktycznie do końca ciąży niewrażliwa na dotyk pozostaje część powierzchni głowy oraz pleców, z uwagi na funkcje, jaką pełni w przebiegu porodu.

Niemowlęta za pośrednictwem zmysłu dotyku odbierają ponad 80 % bodźców z otoczenia, w ten sposób poznając świat. Niemowlaki uwielbiają być tulone, głaskane, przytulane. W sytuacji, kiedy rodzice zaspokajają te potrzeby, dzieci są bardziej pogodne i spokoje. Badania naukowe dowodzą wpływ zmysłu dotyku na nasze zdrowie, rozwój i wzrost. Okazuje się, że czuły dotyk, usprawnia działanie takich układów jak: układ oddechowy, krążenia i odpornościowy. Dzieci, które są częściej przytulane i głaskane przez rodziców szybciej przybierają na wadze, co ma niezwykle istotne znaczenie dla wcześniaków.

Po urodzeniu najbardziej wrażliwe na dotyk pozostają usta, język oraz opuszki palców ,za pomocą których dziecko poznaje kształty i wielkości przedmiotów oraz kształtuje pojęcia takie jak: mokre, suche, gorące , zimne, gładkie, szorstkie. W pierwszym okresie życia to właśnie zmysł dotyku jest podstawowym źródłem informacji dla dziecka o środowisku zewnętrznym. W tym czasie na bazie zmysłu dotyku kształtują się relacje pomiędzy dzieckiem, a rodzicami, zaspokajane są pierwsze podstawowe potrzeby, takie jak poczucie bezpieczeństwa.

Dotyk stymuluje układ nerwowy. Przyśpiesza on dojrzewanie neuronów i rozbudowę połączeń pomiędzy nimi. Naukowcy twierdzą, ze pomiędzy 3 a 7 r.ż. dochodzi do mielinizacji najbardziej istotnych struktur mózgu. W związku z powyższym jest to okres najbardziej intensywnych zmian w rozwoju psychoruchowym dziecka. W tym czasie rozwija się sfera społeczna, emocjonalna, poznawcza, rozwija się komunikacja - mowa czynna oraz kształtują się relacje dziecka z otoczeniem. Jest to więc niezwykle ważny okres, w którym rodzice powinni pamiętać o dostarczaniu dziecku jak największej ilości bodźców o zróżnicowanym charakterze. W tym okresie zaleca się zabawy z dzieckiem tj.: baraszkowanie, turlanie, przeciskanie się przez szpary, tunele utworzone z ich ciał, poruszanie się w siadzie na plecach. Dobre efekty przynoszą różnego rodzaju masażyki oraz przytulanie dziecka przed snem.

Rodzic przytulając dziecko przekazuje mu swoje pozytywne emocje, a dziecko uczy się w ten sposób pogodnego nastawienia do świata. Dziecku łatwiej w ten sposób inicjować i podtrzymywać relacje z rówieśnikami.

Zatem Drodzy Rodzice dbajmy o rozwój naszych dzieci, zapewniając im zróżnicowane bodźce sensoryczne, nie zapominając o dobroczynnej roli zmysłu dotyku w przebiegu rozwoju.

mgr Katarzyna Waracka