starostwo powiatowe w sochaczewie

Jak odróżnić czy uczeń wymaga pomocy z powodu problemów ze zdrowiem psychicznym?

Ważne jest wnikliwe spojrzenie na każdego ucznia po jego powrocie do szkoły. Zastanówmy się, czy przerwa w nauce spowodowała, że dostrzegamy zmiany w znanym nam wcześniej dziecku? Jeżeli dostrzegamy zmiany to w jakim zakresie? Czy dotyczą wyglądu zewnętrznego, sposobu bycia, funkcjonowania w gronie rówieśników, zachowania podczas lekcji, zainteresowania nauką? Jeżeli uczeń wzbudzi nasz niepokój porozmawiajmy z innymi nauczycielami, którzy również uczą to dziecko. Bierzmy pod uwagę, że zmiany mogą wiązać się z naturalnym rozwojem dziecka lub nastolatka.

Przeanalizujmy funkcjonowanie ucznia według poniższych punktów:

1. Liczba zakresów, w jakich dziecko/nastolatek przestaje sobie radzić ze zwykłymi zadaniami życiowymi(obowiązkiem nauki, codziennym w niej uczestniczeniem w zakresie adekwatnym do możliwości poznawczych, funkcjonowaniem w grupie rówieśniczej, umiejętnością realizowania obowiązków domowych, umiejętnością organizowania czasu wolnego).
2. Stopień nasilenia lęku, smutku, autoagresji, agresji.

Co zrobić, kiedy dziecko boi się:

• starać się zrozumieć jego lęk,
• określić czy jest on rozwojowy,
• być przy nim, wspierać go,
• pozwolić przez jakiś czas na unikanie sytuacji budzącej lęk, a następnie powoli pomagać oswajać się z nią,
• odwołać się do własnych doświadczeń – opowiedzieć dziecku historię o osobie, która miała podobny problem i poradziła sobie z nim.

Jeżeli uznamy, że lęk jest bardzo silny, dezorganizuje dziecku czas lub coś nas w nim niepokoi należy udać się po poradę specjalistyczną.

DEPRESJA

Smutek – należy zwrócić uwagę na opisane poniżej objawy, które mogą świadczyć o depresji.

Typowe objawy zaburzenia depresyjnego to: obniżenie nastroju lub rozdrażnienie, ograniczenie zainteresowań, utrata odczuwania przyjemności i zadowolenia, bezsenność lub nadmierna senność, znaczący spadek lub brak oczekiwanych przyrostów masy ciała, pobudzenie lub spowolnienie psychoruchowe, zmęczenie lub poczucie braku energii, poczucie braku własnej wartości lub nieadekwatne, nadmierne poczucie winy, zmniejszona zdolność myślenia lub koncentracji, nawracające myśli o śmierci lub chęć zrobienia sobie krzywdy. Zaburzenia depresyjne można rozpoznać gdy objawy występują przynajmniej przez dwa tygodnie.

Ze względu na możliwość występowania myśli samobójczych i poważnych konsekwencji depresji, konieczna jest konsultacja lekarza psychiatry dzieci i młodzieży.

Autoagresja – postępowanie w przypadku zaobserwowania aktu::

1. Należy ocenić stopień zagrożenia życia dziecka:

• jeżeli nasilenie lub sposób dokonywania samouszkodzeń może stanowić zagrożenie dla życia dziecka konieczna jest natychmiastowa konsultacja psychiatryczna lub hospitalizacja,
• jeżeli nasilenie i sposób dokonywania samouszkodzeń nie wskazuje na zagrożenie życia należy zapewnić pomoc w szkole, domu rodzinnym, zaplanować konsultację specjalistyczną,
• nie pozostawiać dziecka bez opieki do chwili przekazania go pod opiekę specjalistów i/lub rodziców.

2. W rozmowie z dzieckiem:

• starać się zrozumieć problem,
• empatyczny stosunek do dziecka,
• z wyczuciem reagować na wypowiedzi dziecka,
• nie zmuszać do rozmowy, nie komentować,
• zapewnić poczucie bezpieczeństwa i intymność podczas rozmowy.

3. W rozmowie z rodzicami:

• głównym celem jest troska o dziecko,
• rzeczowo przedstawić problem, wyjaśnić, że dziecko potrzebuje pomocy oraz udzielić informacji na temat konsekwencji bagatelizowania problemu,
• przekazać informacje, gdzie można znaleźć pomoc i wyjaśnić na czym może polegać.

Agresja – może być skierowana na przedmiot, inną osobę lub samego siebie. W przypadku wystąpienia aktów agresji, po opanowaniu bezpośredniego zagrożenia konieczna jest specjalistyczna konsultacja lekarska.

III. Jakość reakcji osób dorosłych z otoczenia (szkoły, rodziny, przyjaciół) na funkcjonowanie dziecka/nastolatka.

Podsumowując, ważne jest zbieranie informacji od innych pracowników szkoły, rodziny ucznia, rówieśników na temat jego funkcjonowania i ewentualnych zmian w zachowaniu. W każdej sytuacji zaczynać rozmowy od rodziców/opiekunów prawnych ucznia. W sytuacji nagłego zagrożenia życia, konieczna jest natychmiastowa pomoc, a następnym krokiem będzie zawiadomienie rodziców.

Powrót do szkoły stacjonarnej, porady dla nauczyciela

1. Rozmawiać z uczniami na temat ich samopoczucia w związku z powrotem do szkoły:

- jak się czują, jak się czują odnośnie powrotu do szkoły

- jakie mają doświadczenia z nauczaniem zdalnym,

- co dobrego wynieśli z tej formy nauki, a czego im brakowało?

- jakie mają pomysły na bycie razem, co pomogło by w budowaniu zespołu

2. Obserwować uczniów

-  ważna jest obserwacja indywidualna każdego ucznia i zwracanie uwagi na symptomy trudności

- obserwacja klasy jako zespołu, konflikty, sojusze, problemy, relacje

3. Obniżać napięcie u uczniów:

             - ćwiczenia obniżające napięcie podczas lekcji,

 - zajęcia kreatywne,

             - wycieczka (jeśli jest taka możliwość), wyjście na boisko

             - gry integrujące, gry zespołowe, projekty w grupach,

4. Oceniać, ale jak:

- doceniać postępy i starania,

- dać czas na wdrożenie się

- sprawdzać wiedzę początkowo bez ocen, rebusy, krzyżówki (forma bardziej zabawy)

- plan pracy (kiedy będą sprawdziany, odpytywanie z tematów) z młodzieżą można ułożyć wspólnie

5. Szukać zasobów:

- współpraca z rodzicami

- szukać wsparcia wśród kadry szkoły

- dbać o siebie, uczyć się odreagowywać stres,

- godziny wychowawcze

6. Dbać o siebie:

- odpoczywać,

- rozmawiać z innymi nauczycielami na temat trudności, samopoczucia

- relaksować się,

- uważnie obserwować siebie