starostwo powiatowe w sochaczewie

OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY - charakterystyka

Opóźniony rozwój mowy jest to niższa sprawność językowa, powstała w okresie kształtowania się mowy dziecka i spowodowana jest wieloma czynnikami.

Opóźniony rozwój mowy przejawia się ubogim słownikiem, małą ilością zdań złożonych, nieprawidłową gramatyką , a także przedłużającym się okresem swoistej mowy dziecięcej.   Dziecko słyszy dobrze, rozumie polecenia słowne. Potrafi wymówić głoski, czasem sylaby, ale złożenie ich w słowo i wypowiedzenie jest już bardzo trudne.

Opóźnienie rozwoju mowy jest wynikiem zakłóceń rozwoju bądź zaburzeń rozwoju. Zakłócenia rozwoju prowadzą do samoistnego opóźnienia rozwoju mowy (SORM) do którego zalicza się wycinkowe opóźnienie rozwoju mowy, zespół opóźnienia mowy czynnej, opóźnienie rozwoju artykulacji oraz rozwojową niepłynność mowy. Zaburzenia rozwoju prowadzą do niesamoistnego opóźnienia rozwoju mowy (NORM), do którego zalicza się NORM będące objawem specyficznych zaburzeń rozwojowych, NORM będące objawem parcjalnych zaburzeń rozwojowych, NORM będące następstwem rozległych zaburzeń rozwojowych.

SORM może być uwarunkowany genetycznie bądź środowiskowo. NORM powstaje na skutek zaburzeń rozwojowych o różnej (określonej lub trudnej do ustalenia) etiologii.

Objawy w przypadku SORM to początkowo brak rozwoju mowy, a następnie opóźnienie (najczęściej) ekspresji językowej. Objawy w przypadku NORM to brak rozwoju mowy, zatrzymanie, zahamowanie procesu rozwoju, regres do wcześniejszych etapów rozwojowych, utrata wykształconych już zdolności percepcyjno – ekspresyjnych. Opóźnienie może dotyczyć zarówno mówienia jak i rozumienia.   

SORM ma charakter przejściowy, samoistnie ustępujący (najpóźniej do 3 roku życia). Nie ma żadnych konsekwencji dla dalszego rozwoju. Powstałe w wyniku  NORM zmiany mogą mieć charakter przejściowy lub trwały, szybko ustępujący lub pogłębiający się. NORM może doprowadzić do powstania różnych zaburzeń mowy. Mowa w końcowej fazie rozwojowej zazwyczaj nie osiąga normalnego poziomu, zaburzeniom mowy zazwyczaj towarzyszą dodatkowe problemy.

1. Spionek wyróżnia trzy grupy dzieci, u których rozwój mowy przebiega nieprawidłowo:

I grupa – obejmuje dzieci, które zaczęły mówić z opóźnieniem, ale ich wymowa od razu była prawidłowa,

II grupa – to dzieci, które zaczęły mówić we właściwym czasie, ale ich wymowa długo była nieprawidłowa,

III grupa – to dzieci, które zaczęły mówić z opóźnieniem i długo wymawiały różne dźwięki nieprawidłowo.

Przyczyny opóźnień rozwoju mowy:

Przyczyny egzogenne:

- brak bodźców do mówienia,

-nadmiar bodźców słownych,

- nieprawidłowe wzorce i postawy językowe dorosłych,

- niewłaściwa reakcja otoczenia na pierwsze wypowiedzi dziecka.

Przyczyny endogenne:

- uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego,

- krwawienia śródczaszkowe,

- uszkodzenia obwodowego narządu mowy,

- wady narządów głosowo-artykulacyjnych,

- uszkodzenia mięśniowo – nerwowe,

- uszkodzenia narządu słuchu,

- niedorozwój umysłowy,

- autyzm dziecięcy.

OBJAWY:

- póżniejsze pojawianie się gaworzenia/słów,

- ubóstwo słownika,

- późniejsze pojawianie się w mowie dziecka zdań prostych oraz złożonych,

- dysgramatyzmy,

- dłuższe wymawianie poszczególnych dźwięków mowy w sposób charakterystyczny dla wcześniejszego okresu rozwojowego,

- zniekształcenie fonetycznej budowy wyrazów,

- słaba pamięć słuchowa, opóźnienie rozwoju analizy i syntezy słuchowej,

- trudności w samodzielnym opowiadaniu uwzględniającym kolejność wydarzeń oraz związki przyczynowo-skutkowe

Bibliografia

1.Logopedia Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole 2003.

Opracowała: mgr Adriana Reda